İŞ VERENİN İSTEDİKLERİ BİLGİSAYAR BİLGİLERİ ÜNİVERSİTELERDE ÖĞRETİLİYOR MU?
Bu yazıma başlamadan önce kısaca bir kaç şeyden bahsetmek istiyorum. Aslında bu araştırmayı daha önce yayınlayacaktım ama öncesinde İstatistikçilerin İş Olanakları adlı araştırmayı yayınlamak daha doğru olur diye düşündüm çünkü iş olanaklarımız da bilgisayar eğitimimin ve program bilgisinin ne denli önemli olduğunu kavramamız gerekiyordu. Artık özellikle özel sektörde bilgisayar bilgisi algımızın iş bulmak adına önemli bir ayrıcalık yaratacağının bilinci içerisinde olduğumuzu düşünüyorum.
Bu araştırmaya toplamda Türkiye’de istatistik bölümü bulunan üniversitelerde okuyan 386 öğrenci katılmıştır. Verileri internet üzerinden yaklaşık 3-4 ay öncesinde toplamış, zaten dolduran bir çoğunuz hatırlayacaktır da. Bildiğiniz gibi internetten veri toplarken verilerin güvenirliliği hakkında problemler olabiliyor örneğin: Bir kişinin birden fazla anket doldurması gibi bu zaten en büyük sorun bizler için. Ben daha önce defalarca internet üzerinden verileri topladığım için IP kodlaması yapma gereği duydum yani aynı IP adresinden sisteme düşen veriler varsa o verilerin tamamını direkt silmek zorunda kaldım, çünkü bir kişinin birden fazla anket doldurmasını önlemekti amacım. Toplamda 596 anket verisine ulaşmış ama bunlardan maalesef 210 tanesi ( kimisi 3, kimisi 5, kimisi 2 kez) aynı IP’den doldurduğu için 210 tanesini veri setimizin dışına çıkarmak zorunda kaldığımı bildirmek isterim. Yani verilerimizde herhangi bir hata olmaması için elimden geleni yaptım diyebilirim.
Bu araştırmanın amacı:
1: İş verenlerin biz istatistikçiler den istedikleri bilgisayar programların üniversite hayatında ne denli görüyoruz?
2: İstatistikçilerin bilgisayar bilgisi algısı nedir?
sorularına yanıt aramak.
Bildiğiniz gibi daha önce yayınladığımız istatistikçilerin iş olanakları adlı yazımızda, iş arama sitelerinde “istatistik bölümü” mezunları ile ilgili iş ilanlarında istenen nitelikleri belirtmiştik. Günümüz teknolojisinde, iş ilanlarında istenilen birçok özelliklerin yanında bilgisayar bilgisi algılarının da oldukça önemli olduğu bir gerçektir. İş verenlerin genelde biz istatistikçilerden istedikleri bilgisayar programlarını aşağıdaki tabloda incelediğimizde,
Başta office programları dışında, iş ilanlarında yaklaşık olarak %27 oranında SQL, %11 oranında SPSS, %10 oranında SAS, %9 oranında SAP, %6 oranında access gibi programlar olduğunu görmekteyiz. Burada sorulması gereken asıl soru şu, biz istatistikçiler iş verenin bizden istedikleri program ve uygulamaları üniversite hayatımız boyunca ne kadarını görüyor ne kadarını ders olarak alıyoruz, yani üniversitemiz bizi iş sektörüne ne denli hazırlıyor, ya da bize bu bilgiler eğitim hayatımız boyunca verilse bile ne denli alıyoruz?
Bu sorunun yanıtını bulmak için yaptığım çalışma da, ülkemizdeki tüm istatistik bölümünde okuyan istatistik öğrencisi arkadaşlarıma uyguladığım anket formuyla, eğitim hayatları boyunca aldıkları veya alacakları pc programlarını ve pc uygulama derslerini sorduk. Toplam 386 istatistik bölümünde okumakta olan öğrenci arkadaşımızın katıldığı araştırmamız da ise sonuçları az çok tahmin edebiliyorsunuzdur. Ülkemizde maalesef istatistikçi diyebileceğimiz hem teorik anlamda hem de uygulama alanında gerek özel sektör gerekse kamu sektörüne hazırlayan üniversite sayısının çok az olduğunu biliyoruz.
Araştırmamızda ki üniversite dağılımı aşağıda görülmektedir.
Bildiğiniz gibi istatistik bölümlerinde bilgisayar programları genel anlamda birçok üniversitemizde 2. sınıfta giriş olarak başlar, ama asıl başladığı sınıf 3. ve 4. sınıflardır. Bu anlamda bu çalışma için verileri toplayacağımız istatistik öğrencilerinin sınıfsal dağılımı çoğunlukla 3 ve 4. sınıf olmaları gerekiyordu, sınıfsal dağılımımıza baktığımızda;
Toplamda %77,22’sini 3. ve 4. sınıflar oluşturmaktadır. %14,7’sini ikinci sınıfta okuyan istatistikçi arkadaşlarımız oluştururken %8,1’ini 1. sınıfta okuyan istatistikçi arkadaşlarımız oluşturmaktadır. 1. sınıfta okuyan istatistikçi arkadaşlarımızı sadece yazımın en sonunda bulunan “bilgisayar eğitimlerinden memnuniyet düzeyleri” tablosunda dahil edildi çünkü orada ileride alacakları pc bilgileri hakkındaki düşünceleri bilinçleride ölçülmektedir. Çalışmanın diğer kısılarına dahil edilmediğini belirtmek isterim.
İş verenin biz istatistikçilerden en çok istediği bilgisayar programlama ve uygulamalarından 17 tanesini istatistikçi adaylarına sunduk, lakin bu yazımda hepsinin tek tek analizlerinin sonuçlarını yayımlamayacağı mı bildirmek isterim. Sadece biz istatistikçilerden en çok istenilen programlama ve uygulamaların yanı sıra yazılım alanında önemli olduğunu düşündüğüm C dilleri ile ilgili sorulan programlamaların sonuçlarını da sizinle paylaşacağım.
Sonuçlara baktığımızda;
Not: Grafikteki yüzdeler tam sayı değerleri üzerinden grafiğe dahil edilmiştir, yalnız aşağıdaki açıklamalar kesin yüzde değerleri üzerinden yapılmıştır.
Tabloları incelediğimizde, SAP ile alakalı bir tablo görmemekteyiz. Bunun sebebi maalesef SAP gördüğünü söyleyen çok az %0,8 kadar istatistikçi olduğunu belirtmek isterim. Zaten SAP programının aslında muhasebe programı olduğu ve bizlere gösterilmemesinin normal olduğunu söyleyebilirim.
Microsoft Office programlarını %87,82’si, SPSS’i -ki biz istatistikçiler için oldukça önemli olan bir paket programdır- istatistik bölümünde okuyanların % 74,35’i görmektedir. Bunun dışında C dilleri içerisinde c++’ı %54,92’si görürken, C#’ı %33,94’ü görmektedir. Yine biz istatistikçiler için açık kaynak kodlu olan R programını gören istatistikçi oranımız da %21,24’tür.
Peki, iş verenlerin isteği doğrultusun da ilk sırada yer alan SQL programının eğitimini gören istatistikçi oranımız kaç? Hiç iç açıcı olmayan bu oran %18,65’tir. SAS programı eğitimini gören istatistikçi oranımız %13,47 ve ACCESS eğitimini gören %26,68’dir.
Oranlara baktığımızda SPSS programı eğitimini gören istatistikçi oranımız ülkemizin şartlarına göre iyi sayılırken, maalesef diğer programların eğitimini alan istatistikçilerimizin çok olmadığı açıktır. Yani mezun olduğumuzda ya da mezun arkadaşlarımızın bir çoğunun, iş verenin kriterlerini oluşturmadığını söyleyebiliriz. Bundan dolayı ileride işsiz istatistikçilerin olacağını düşünmüyorum ama iyi yerlerde çalışan istatistikçi sayısının çok az olacağını tahmin ediyorum. Bunu maalesef ben değil rakamlar söylemekte.
SQL VE SPSS EĞİTİMLERİNİN ÜNİVERSİTELERE GÖRE VERİLME YÜZDELERİ AŞAĞIDAKİ TABLOLARDA GÖSTERİLMİŞTİR
Önemli Not 1: Yukarıdaki tablolarda üniversitenizde aldığınız SPSS ve SQL eğitimlerin alıp almadığınızın yüzdesi bulunmakta, burada şuna dikkat çekmek istiyorum bu üniversitelerde o eğitimin verilmediği anlamına gelmiyor anketimize katılan istatistikçi arkadaşlarımız belki eğitim veriliyordur ama dersten geçmek zor olduğu için o eğitimi, dersi almıyor olabilirler.
Önemli Not 2: Tüm üniversitelerde verilen programlama ve uygulamaların çaprazlamasını yapmayacağım. Yani hangi üniversitede hangi programlar veriliyor sorusunun cevabını burada yanıtlamayacağım. Eğer istatistik bölümü seçmeyi düşünen arkadaşlarımız varsa onları bu verileri verebilirim. Hangi üniversitede hangi bilgisayar eğitimlerinin daha sık verildiğini görmek isteyebilirler. Tercih yapma konularında yardımcı olabilir.
İstatistik öğrencilerinin üniversite hayatında aldıkları bilgisayar eğitimlerinden memnuniyet düzeylerine baktığımızda ise:
Tabloyu incelediğimizde ortalamaları baz aldığımızda ortalaması en yüksek olan 3,96 ile ” Eğitim hayatım boyunca aldığım-alacağım bilgisayar eğitimlerinin önemli olduğunu düşünüyorum” sorusu ve 3,52 ortalama ile ” Eğitim hayatım boyunca aldığım-alacağım bilgisayar eğitimlerin ileride iş hayatım için fayda sağlayacağını düşünüyorum” sorusudur. Yani üniversite hayatı boyunca alacakları bilgisayar eğitimlerinin önemli olduğunu ve iş hayatı için fayda sağlayacağı bilinci içindeyiz ama ” Eğitim hayatım boyunca aldığım-alacağım bilgisayar eğitimi düzeyinin iyi seviyede olduğunu/olacağını düşünüyorum” , ” Eğitim hayatım boyunca aldığım-alacağım bilgisayar eğitiminden memnunum.” ve özellikle ” Eğitim hayatım boyunca aldığım-alacağım bilgisayar eğitiminin diğer üniversitelerdeki eğitimlerden daha iyi olduğunu düşünüyorum” sorusuna da 3,0’ın altında kalarak katılmadıklarını görebiliriz. Yani toparlayacak olursak, bilgisayar eğitimlerinin önemi ve iş konusunda fayda sağlayacaklarından eminler ama aldıkları eğitimlerin seviyesinin iyi olmadığını ve diğer üniversitedeki istatistik bölümü bilgisayar eğitimlerinden daha iyi eğitim almadıklarını düşünmektedirler.
Maalesef araştırmamızı incelediğimizde görüyoruz ki iş verenlerden biz istatistikçilerden istedikleri programlamaların üniversitelerde çok fazla gösterilmediğini, eğitimin tarafımıza çok fazla aktarılmadığını görüyoruz. Umuyorum ki bizden sonra gelen istatistikçi kardeşlerimize iş verenler tarafından en çok istenilen bilgisayar programlama eğitimleri artırılır ve ZORUNLU ders olarak istatistikçi arkadaşlarıma verilir. Belki de bu şekilde özel sektörde çalışan bilgili kaliteli istatistikçiler oldukça iş verenlerin, şirketlerin de daha çok ilgisini çekebilir istatistik bölümü mezunları.
Yemliha DURMAZ
